آشوراده؛ جزیره ای که قبل از طرح گردشگری به ساماندهی نیاز دارد - مینی ست

اگر علاقمند به دریافت بهترین خدمات گرفتن ویزای دانشجویی کانادا هستید با ما همراه شوید، با مجری مستقیم ویزای تحصیلی کانادا، با دریافت مشاوره رایگان از مجربترین تیم مهاجرتی کانادا، بهترین مسیر را به سوی دانشگاه های کانادا انتخاب و طی کنید.

مردم محلی بندر ترکمن معتقدند آشوراده سالهای دور تبعیدگاه جذامیان بوده و حالا برسر حفظ و یا تخریب محیط زیست این جزیره از یک دهه پیش تا به امروز بین متولیان دولتی و دوستداران محیط زیست دعواست. از همان زمان که اعلام شد طرح های گردشگری باید در جزیره بکر آشوراده اجرا گردد.

نگرانی دوستداران محیط زیست اینجاست که اجرای طرح های گردشگری، هر منطقه بکر و دست نخورده طبیعی را به بدترین شکل ممکن تبدیل نموده و بیم آن می رود که با اجرای طرح های گردشگری، این جزیره نیز با رفت و آمد گردشگران به آن از بکر بودن و مامن پرندگان دور گردد آن هم فقط به این دلیل که گردشگران بتوانند در مراکز اقامتی آن شبی را صبح نمایند و از مراکز خریدش استفاده نموده و به تماشای غروب آفتابش بنشینند.

چون حتما در آن موقع دیگر اسب های وحشی، فلامینگوها و بسیاری دیگر از حیوانات این جزیره تاب حضور گردشگران را ندارند و شاید راهی برای کوچ کردن پیدا نمایند.

یکی از راه های دسترسی به جزیره آشوراده از بندر ترکمن است بندری که در نزدیک ترین ساحلش به جزیره، یک بازارچه بزرگ ساحلی ایجاد شده و هر شب مردم زیادی برای خرید به آنجا می فرایند.

از دریافت عکس یادگاری با لباس های محلی گرفته تا خرید محصولات خارجی و چینی از جمله صنایع دستی هندی و پاکستانی. در کنار همان بازارچه، آلاچیق هایی برای تفریح مردم ساخته شده است. همان جا با میله های آهنی و مشما غرفه هایی برای فروش روسری و لباس زنان و مردان ترکمنی نیز برپاست درست جلوی تعدادی از اداره های مرتبط با دریا و بندر.

کنار آلاچیق ها با وجود اینکه فاصله شان تا دریا کم نیست، لابه لای سنگ چین ها و نزدیک به مردابی که در دهه های اخیر به دلیل آلودگی دریاچه خزر در آن گیاهانی قرمز رنگ روییده و به محدوده دریاچه تجاوز نموده، زباله های زیادی دیده می گردد.

از آنجا باید برای رسیدن به جزیره، سوار قایق های موتوری شد. پیش از این قایق ها چوبی بودند و بعضی از افراد سودجو، تعداد زیادی از مردم را سوار آنها نموده و همین چند سال پیش سه نفر از مردم را به کشتن داده اند.

اما اکنون این قایق های موتوری مجازند تنها ده نفر را سوار نموده و بابت هر رفت و آمد 5 دقیقه ای تا آشوراده 30 هزار تومان دریافت نمایند. اگر گردشگری بخواهد آنجا بماند می تواند با قایق ران سر ساعتی نزدیکه اسکله قرار گذاشته و با او برگردد.

با وجود آنکه جزیره آشوراده خیلی بزرگ نیست اما در محدوده ای که گردشگران به آنجا تردد می نمایند و یا کارکنان اداره محیط زیست و شیلات، زباله های زیادی دیده می گردد.

این درحالی است که در این جزیره محیط زیست اداره دارد و تابلوهای زیادی نشان می دهد که سرمحیط بانی آشوراده کجاست!

در این جزیره همان زمان که مردم محلی هنوز در آن سکونت داشتند، حمام عمومی رونق داشت. آب خانه ها و این حمام از اداره شیلات کشیده می شد اما زمانی که اهالی آشوراده این جزیره را به دلیل بالا آمدن سطح آب، ترک کردند، نه تنها آب بلکه لوله های گاز را نیز بستند.

سال ها پیش این جزیره یک اسکله قدیمی داشت که ریل قطار در آخرین نقطه از ساحل توقف می کرد. اکنون باقی مانده های پل و اسکله قدیمی محل زندگی پرندگانی به نام دارغاز و یا دار درختی است.

خانه های باقی مانده از ساکنان قدیم جزیره آشوراده که معمولا کارکنان اداره شیلات نیز بودند، به حلبی آباد شبیه است و بعضی از آنان با سیمان ساخته شده اند.

استفاده از حلب برای جلوگیری از رطوبت استفاده می شد.

اکنون رستورانی در جزیره برای گردشگران و کارکنان فعال است که خاویار سرو نمی نماید و اگر کسی خاویار بخواهد باید از شیلات آن را تهیه کند و یا برای پخت غذای محلی از روز قبل به رستوران اطلاع دهد.

بعضی از اوقات که گردشگران زیادی به جزیره می فرایند، این خانه ها را به آنها برای مدت کوتاهی اجاره داهد می گردد. اما امکانات آنها زیاد نیست. هر چه باشد از سازه ها و خانه هایی استفاده می گردد که از قبل در جزیره وجود داشته و می توان آنها را سر و سامان داد تا اینکه اصرار بر ساخت واحد جدید و هتل داشت!

بعضی از این خانه ها را مرمت نموده اند. از جمله گروه فیلمسازی که یکی از خانه های قدیمی را برای محل فیلمبرداری خود آماده کرد.

در این جزیره می توان تعدادی مغازه برای فروش محصولات اولیه گردشگران پیدا کرد و در کنارش تابلوهای اطلاع رسانی برای بازدید از تنها قلعه باستانی این جزیره که در فهرست میراث ملی نیز به ثبت رسیده است.

قلعه باستانی روس ها در این جزیره که اکنون محلی برای کمین شکارچیان شده است، دیوارهایی مشرف به ساحل و زیست گاه فلامینگوها دارد! شکارچیان از دیوارهای این قلعه بالا می فرایند و در کمین شکار می نشینند.

این قلعه مربوط به اوایل دوره قاجار است و دهم بهمن سال 83 با شماره ثبت 11308 به عنوان یکی از آثار ملی ایران شناخته شد ولی مورد مرمت قرار نگرفت. از آنجا که این شبه جزیره در زمان صفوی به عنوان شکارگاه مورد توجه قرار گرفته و به این سبب دژهایی در این جزیره بنا کردند.

در سال 1837 این جزیره با وجود اعتراض ایران به دست نیروهای روسیه اشغال شد. پس از این اشغال، نیروهای روسی تا چندین دهه یک پاسگاه نظامی در آن داشتند. همچنین یک کلیسای چوبی نیز ساخته شده بود ولی الان چیزی از آن باقی نمانده است. خانه وزیر مختار روس نیز در این جزیره رو به تخریب است.

دفاتر پیشخوان در بندر ترکمن برای ارائه پروانه شکار ثبت نام می نمایند. اهالی بندر ترکمن می گویند که حدود 170 قایق غیر مجاز به آشوراده می رود و پرنده شکار می نماید.

در جزیره می توان پوششی از گیاهان مختلف را دید. از انارهای ترش کوچک تا بوته های بزرگ کاکتوس و تمشک های فراوان.

می توان ساعت ها در جزیره نشست و به تماشای زندگی فلامینگوها و حیوانات دیگر نشست. می توان همان لحظه شکار حیوانات را توسط حیوانات دیگر دید و پرواز کردن عقاب ها را بر سر طعمه هایشان در چند کیلومتری مشاهده کرد و صدای بال زدن هایشان را شنید.

حتی می توان غروب آفتاب را در این جزیره با آسمان آبی بدون ایجاد مزاحمت برای حیوانات آن نگاه کرد. این جزیره را به آرامش و حیات وحش آن می شناسند. اما در این جزیره سازه های زیادی از جمله شهربازی برای خانواده آموزش و پرورش وجود دارد که رها شده حتی سازه های فلزی که یک نهاد آنها را ساخت اما رهایش کرد.

در کنار آن باید گفت بعضی از اوقات شخصیت هایی برای شنا و تفریح به جزیره می فرایند که در آن صورت جزیره باید در قرق آنها باشد و اجازه رفت و آمد به قایقران ها داده نمی گردد.

با این احوال سازمانی که وطیفه حفاطت از محیط زیست جزیره را دارد با همکاری سازمان میراث فرهنگی قصد دارند تا راه این جزیره را برای گردشگران بیشتری باز نمایند اما باید دید وقتی سازمان حفاظت از محیط زیست که توان پاکسازی این جزیره را از زباله در چند قدمی خود ندارد، آیا می تواند تضمین دهد، حیوانات از این جزیره به خاطر حضور گردشگران و شکارچیان کوچ نمی نمایند؟

آیا این سازمان به همراه سازمان میراث فرهنگی توانستند، گردشگری بندر ترکمن را فعال نمایند که اکنون نقشه برای جزیره آشوراده کشیده اند، اگر این طور است ساماندهی ساحل بندر ترکمن، مرمت قلعه باستانی روس ها و فرهنگ سازی برای طبیعت گران در اولویت نیست؟

پیش از این سازمان محیط زیست و میراث فرهنگی تفاهمنامه ای امضا نموده اند که براساس آن، مجوز احداث هتل در محدوده 10 هکتاری از شرقی ترین اراضی جزیره آشوراده به شرط رعایت ملاحظات زیست محیطی و در چارچوب قوانین و مقررات مربوطه و در صورت احتیاج اخذ تاییدیه از شورای عالی حفاظت محیط زیست صادر شده است.

گزارش و عکس از فاطیما کریمی