حکایت آثار به جامانده از تمدن کهن یل سویی، شهر پیشرفته زیرخاک دفن شد - مینی ست

به گزارش خبرنگاران به نقل از روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل، بعد از انجام عملیات کاوش و نجات بخشی قلعه یل سویی که در پی احداث سد یل سویی مورد تاکید نهاده شد، اشیایی از محوطه کاوش کشف شد که گویایی تمدن کهنی در این منطقه است.

تا جایی که به تعبیر سرپرست تیم کاوش قلعه یل سویی، در این منطقه استحکامات دفاعی، منازل مسکونی، آب انبار و حمام کشف شده و آثار به جامانده به ضرورت مطالعه هر چه بیشتر این تمدن تاکید دارد.

فریبرز طهماسبی توضیح داد: از مهمترین آثار فرهنگی این بخش می­توان به ظروف سفالی سالم و شکسته که در بعضی موارد دارای کتیبه بوده اشاره نمود.

او اضافه نمود: همچنین چند قطعه سکه مفرغی و همچنین ظروف فلزی مفرغی از دیگر آثار یافت شده در این بخش است. براساس آثار یافت شده، عمده­ترین استقرار این بخش متعلق به دوره سلجوقی است.

آزمایش سکه های مفرغی در موزه باستان شناسی

طهماسبی تاکید نمود: علاوه بر این یافته های باستان شناسی نشان می دهد بخش­های میانی قلعه و دامنه شرقی و شمالی آن نیز که محل سکونت افراد معمولی بوده مورد کاوش نهاده شد و از این بخش آثار معماری خانه­های مسکونی بدست آمد.

او ادامه داد: در میان این خانه­ ها آثار فرهنگی شامل ظروف سفالی سالم و شکسته و چند قطعه سکه مفرغی بدست آمد. بعد از این فضای مسکونی و در پایین­ ترین بخش­های آن نیز، آثار دیوار دفاعی قلعه که فضای مسکونی را احاطه نموده از زیر خاک بیرون آمده است که بخش خارجی این دیوار نیر مانند دیوار دفاعی بخش شاه ­نشین دارای اندود آهکی و گچی است.

به اعتقاد سرپرست تیم کاوش قلعه یل سویی عمده ­ترین استقرار این بخش از قلعه متعلق به دوره سلجوقی است با این حال کاوش ­ها برای شناسایی دوره ­های قدیمی ­تر در حال حاضر ادامه دارد.

در پی کاوش باستان شناسان اشیا به دست آمده به آزمایشگاه مرمت موزه باستان شناسی سپرده شد تا به تعبیر معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرمت این آثار انجام گردد.

کریم لطفی توضیح داد: در حال حاضر مرمت اشیا تاریخی مکشوفه قلعه یل سویی به همت مرمت کاران بومی استان در حال اجرا است.

او اضافه نمود: اشیای فلزی و سفالی کاوش شده از عملیات نجات بخشی قلعه یل سویی مرمت می گردد تا در ادامه با مطالعه کامل و برآورد قدمت تاریخی در موزه باستان شناسی در معرض دید عموم قرار گیرد.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اردبیل یادآور شد: آزمایشگاه مرمت موزه باستان شناسی مدتی است که دایر شده و از ابتدای سال 80 شی تاریخی مرمت شده است.

لطفی توضیح داد: مرمت اشیا مطابق اصول و ضوابط تعریف شده انجام می گردد و تا خاتمه سال نیز مرمت تعدادی شی تاریخی برنامه ریزی شده است.

مرمت کوزه با 38 قطعه شکسته

عملیات مرمت آثار مکشوفه از قلعه یل سویی زیر نظر کارشناسان فنی انجام می گردد تا جایی که به تعبیر کارشناس مرمت آثار تاریخی با وجود کمبود امکانات با دقت نظر نسبت به مرمت آثار اقدام شده است.

سحر میرحیدریان متذکر شد: آثاری که از کاوش های قلعه یل سویی مرمت شده شامل سکه، ظروف فلزی و کوزه های سفالی است و در مرحله نخست پاکسازی صورت گرفته و نوع خوردگی فلزات معین می گردد.

او ادامه داد: در ادامه با برطرف خوردگی نسبت به بازگرداندن فلز به حالت اولیه و تثبیت آن اقدام می کنیم.

کارشناس مرمت آثار تاریخی با تاکید به اینکه اشیا سفالی نیز پاکسازی شده و قطعات شکسته مجددا به یکدیگر چسبانده می گردد، اضافه نمود: به عنوان مثال کوزه ای در این منطقه کشف شده بود که به عنوان آذوقه مواد غذایی مورد استفاده قرار می گرفت و با چسباندن 38 قطعه مجددا ترمیم و مرمت شد.

میرحیدریان در مورد تشخیص قدمت آثار نیز ادامه داد: در بعضی مواقع داده های حاصله از خود شی مانند تاریخ سکه ها می تواند قدمت آن را به صورت تقریبی معین کند اما این مهم بر عهده باستان شناسان است.

آزمایش مرمت اشیا مکشوفه از قلعه یل سویی که در صورتی که اقدام به موقع صورت نمی گرفت به زیر آب رفته بود به قوت ادامه دارد و به تعبیر کارشناسان گوشه ای از ابهامات تاریخی سکونت تمدنی کهن در این منطقه را معین خواهد نمود.

گزارش : ونوس بهنود