کلات در یک نگاه - مینی ست

کلات یکی از شهرهای زیبا و تاریخی استان خراسان رضوی است که با شنیدن نام آن به یاد نادرشاه افشار می افتیم. کلات شهری در میانکوه های هزار مسجد است. این شهر زیبا آثار تاریخی زیادی دارد که در تمام طول سال پذیرای بازدیدنمایندگان و گردشگران تور مشهد است. اطراف باغ کلات را کوه های بلند و صعب العبور احاطه نموده است. راستا مشهد به کلات یکی از زیباترین جاده های ایران است که این راستا به تنهایی یکی از زیباترین جاذبه های طبیعی این منطقه است. در این مطلب به شناخت بیشتر شهر کلات پرداخته ایم، با ما همراه باشید تا این شهر زیبا را بشناسید:

جغرافیا

کلات در شمال شرقی استان خراسان رضوی واقع شده است، فاصله مشهد تا کلات کیلومتر است و این جاده یکی از پرپیچ وخم ترین و زیباترین جاده های منطقه است. کلات از شمال از طریق تپه ماهورهایی به طول 180 کیلومتر با کشور ترکمنستان هم جوار است. کلات از جنوب به کوه هزار مسجد و مشهد، از شرق به سرخس و از غرب به درگز محدود می گردد. کلات مساحتی برابر با 3.518 کیلومتر مربع دارد، آب وهوای کلات معتدل کوهستانی است و ارتفاع آن از سطح دریا برابر با 2100 متر است. بارش مستمر باران در فصل های بهار و پاییز منجر به رونق کشاورزی در این منطقه شده است. بزرگ ترین دره های عمیق ایران در منطقه روستای قله زو واقع، در شهرستان کلات قرار دارند. کلات شامل 140 آبادی است.

وجه تسمیه

لغت کلات به معنی آبادی و زیستگاه بر فراز کوه است و همان طور که از اسمش پیدا است، این شهر در منطقه ای خوش آب وهوا واقع شده است.

تاریخچه

کلات، به سرزمین دژهای نفوذناپذیر مشهور است و دلیل انتخاب کلات از طریق نادر هم همین ویژگی منحصربه فرد آن بوده است. کاخ خورشید را می توان، کاخ و گنجینه گنج های نادر دانست. تخت طاووس، الماس کوه نور، الماس دریای نور و گنج های حاصل از لشکرکشی او به هندوستان در تاریخ شهره عام است. نادر زمانی که هند را فتح کرد، در برابر دریافت کلید گنجینه هندیان پذیرفت که حکمرانی را از حاکم هند نگیرد و او حاکم هند بماند. سپس گنجینه ای آن چنان ارزشمند با خود به ایران آورد که تا 3 سال تمام ایرانیان از پرداخت مالیات معاف شدند.

زمانی که نادرشاه افشار به حکومت خراسان رسید، ایران با بی کفایتی های حکومتی زیادی روبه رو بود، نادر کوشش کرد تا ایرانیان را باهم متحد کند و تمام مهاجمان در مرزها را به عقب راند.

یکی از محبوب ترین آثار تاریخی ایران، مجموعه کلات نادری یا کاخ خورشید است. کاخ خورشید، بنایی 3 طبقه است که اسیرهای هندی آن را ساختند. این کاخ 12 اتاق دارد که داخل هر اتاق تزییناتی از نقاشی و گچ بری دیده می گردد. در میان این تزیینات، تصاویری از شاهزادگان نادری هم به چشم می خورد.

فرهنگ و آداب و رسوم

پوشش

لباس محلی نموده ای منطقه لایین و کلات شبیه لباس اقوام ترکمن بوده و کاملاً متفاوت از لباس سایر نموده ای خراسان است. دلیل این مسئله را می توان نزدیکی این منطقه به منطقه ها ترکمن نشین مرز ایران و تأثیر آن در طول تاریخ دانست. زنان کلات از ابریشم برای بافت لباس های خود استفاده می نمایند و رنگی که در لباس آن ها بسیار دیده می گردد، رنگ قرمز است. دختران کرمانجی شال های تک رنگ با شلوارهایی بنفش می پوشند، دختران متأهل شال قرمز و مشکی و نوعروس ها چادرشب سبز یا زرد بر سر می اندازند. زنان مسن لباس هایی تیره و کت هایی کوتاه بر تن می نمایند.

گویش و زبان

بخش زیادی از جمعیت کلات به گویش کرمانجی صحبت می نمایند. محل اصلی سکونت کرمانج های خراسان، در شهرها و روستاهای خراسان شمالی و خراسان رضوی است.

آداب و رسوم

مراسم عروسی و آداب و رسوم آن در منطقه کلات، امروز هم در میان اقوام و طوایف مختلف همچنان ارزش خود را حفظ نموده است، چون با شیوه و سبک هایی به اجرا درمی آید که از سده های گذشته به نسل حاضر رسیده و در میان این مردم حفاظت شده است. در مراسم ازدواج زنان و مردان از پوشش های بومی و سنتی منطقه به رنگ های مختلف استفاده می نمایند و با بهره گیری از سازهای سنتی از جمله دهل، سرنا، قشمه و... به پایکوبی و شادی می پردازند.

صنایع دستی

از صنایع دستی کلات می توانیم به فرش و گلیم های پشمی و لباس های پشمی بارنگ هایی زنده و زیبا اشاره نمود.

سوغات

از سوغاتی ها و محصولات کلات می توانیم به انواع برنج، عسل طبیعی، روغن کنجد، کره محلی، روغن زرد، گردو اشاره کنیم.

غذای محلی

غذاهای محلی کلات عبارت اند از آش کوریا، کاچی محلی.

جاذبه های گردشگری

جاذبه های تاریخی

از جاذبه های تاریخی کلات می توانیم به مسجد کبود گنبد، عمارت خورشید، کتیبه نادری، بند نادری، برج و باروی دربند ارغونشاه، خانه گبرها در سررود، تپه تاریخی حسن احمد، آب انبارهای روستای خشت اشاره نمود.

جاذبه های طبیعی

از جاذبه های طبیعی منطقه کلات باید به آبشارهای قره سو، آبشارهای چرم، جنگل پسته خواجه، روستای بابا رمضان اشاره نمود.