با تهوع بارداری چه کارکنیم؟ - مینی ست

با تهوع بارداری چه کارکنیم؟

نویسنده:مژگان کریمی

گفتگو با دکتر اعظم السادات موسوی درباره سوالی که خیلی از خانم های باردار می پرسند

زنان در بارداری معمولا ویار را به 3 شکل تجربه می کنند. اکثریت زنان باردار، از تهوع صبحگاهی مختصری شکایت دارند و تعداد کمی از استفراغ های شدید.

سه چهارم زنان باردار در 3ماهه اول بارداری ممکن است از تهوع (و برخی اوقات استفراغ) رنج ببرند. این وضیعت که بیماری صبحگاهی خوانده می شود در برخی ها، صبح ها بدتر است و با گذشت روز بهتر می شود. تهوع معمولاً در حدود هفته 6 شروع می شود ولی می تواند زودتر، در هفته چهارم، هم شروع شود. تحقیقات اخیر نشان داده مادرانی که تهوع صبحگاهی را تجربه می کنند، در مقایسه با مادرانی که این علایم را ندارند، احتمال کمتری دارد که جنین شان سقط شود. در همین رابطه، گفتگویی داشته ایم با دکتر اعظم السادات موسوی، متخصص زنان و زایمان.

خانم دکتر! تهوع بارداری به چه علتی ایجاد می شود؟

البته علت قطعی آن تعیین نیست ولی احتمالاً ناشی از تغییرات فیزیولوژیک بارداری است و 6 فرضیه در مورد آن، مطرح است:

1) افزایش سریع هورمون های جفتی در اوایل بارداری: زمانی که میزان این هورمون در بدن به بالاترین میزان خود می رسد تهوع هم به حداکثر می رسد. تصور بر این است که استروژن هم ممکن است در این زمینه نقش داشته باشد.

2) افزایش قدرت حس بویایی و حساسیت به بو: این شرایط نسبتاً شایع بوده و ممکن است از عوارض افزایش سریع میزان استروژن در بدن باشد.

3) حساسیت دستگاه گوارش: دستگاه گوارش برخی زنان به تغییرات در اوایل بارداری حساس تر است. حتی در یک مطالعه، رابطه ای میان هلیکوباکتر پیلوری (باکتری که سبب زخم اثنی عشر می شود) و تهوع شدید در زمان بارداری دیده شده است.

4) کمبود ویتامین B: به نظر می رسد مصرف ویتامین B تکمیلی به صورت قرص در بسکمک از زنان باردار به کاهش تهوع کمک می کند ولی این به آن معنا نیست که آنها کمبود ویتامین B دارند. در واقع، حداقل در یک مطالعه نشان داده شده است که هیچ تفاوت معناداری از نظر سطح ویتامین B6 میان زنان دچار بیماری صبحگاهی و دیگر زنان باردار وجود ندارد. علت تأثیر ویتامین B6 بر کاهش تهوع تعیین نیست.

5) کمیود ویتامین ها: شواهدی هم دال بر این مطلب وجود دارد که مصرف مولتی ویتامین در زمان لقاح تخمک و اسپرم و اوایل بارداری به جلوگیری از بیماری صبحگاهی شدید کمک می کند.

6) استرس: برخی محققان این نظریه را مطرح کرده اند که برخی زنان از نظر روانی بیشتر مستعد تهوع و استفراغ در دوران بارداری هستند و این مساله یک پاسخ غیر طبیعی به استرس است. با این حال، شواهد محکمی دال بر تأیید این نظریه وجود ندارد. البته تهوع و استفراغ دایمی می تواند عاملی برای استرس بیشتر باشد.

حالا چرا این تهوع در برخی ها بیشتر دیده می شود و در برخی ها کمتر؟

در بارداری های دو قلو یا چند قلو که این تهوع، شدیدتر است؛ علت ممکن است مقادیر بالاتر هورمون های جفتی یا هورمون های دیگر در بدن باشد. البته این مساله قطعی نیست و برخی زنان که بارداری دوقلو یا چند قلو دارند اصلاً تهوع ندارند. اما وجود تهوع و استفراغ در بارداری های قبلی، سابقه استعداد به بیماری حرکت و استعداد ژنتیکی و خانوادگی تهوع بارداری، شیوع آن را بیشتر می کند.

آیا این تهوع روی جنین هم اثری دارد؟

تهوع خفیف و استفراغ گهگاهی که معمولاً در بیماری صبحگاهی وجود دارد تا زمانی که مادر غذا را تحمل کند و مقادیر زیاد مایعات بنوشد، تهدیدی برای سلامت جنین نیست. از این گذشته، جنین در عمده زمان 3ماهه اول آن قدر کوچک است که به کالری چندانی نیاز ندارد.

اگر مادر نتواند یک رژیم غذایی متعادل داشته باشد بد نیست که مولتی ویتامین مصرف کند. اگر آهن تهوع را بدتر می کند، بهتر است از مولتی ویتامین هایی استفاده شود که دوز آهن آنها کم بوده و یا آهن نداشته باشند.

آیا نداشتن بیماری صبحگاهی به معنای افزایش احتمال سقط است؟

نه! اگرچه برخی مطالعات نشان داده اند زنانی که بچه ها شان سقط می شود کمتر دچار تهوع می شوند (عدم تکامل کافی جنین یا جفت سبب پایین بودن هورمون های بارداری شده و در نتیجه تهوع در این زنان کمتر است) ولی بسکمک از زنان هم هستند که بارداری کاملاً طبیعی داشته و بعد از 3ماهه اول دیگر تهوع ندارند.

چرا برخی از این زنان باید بستری شوند؟

خب، گاهی حالت تهوع در بارداری به حدی شدید است که زنان باردار قادر به استفاده کافی از غذاها نیستند و تهوع شدید و شدیدتر رخ می دهد و در پی آن احساس منگی، گیجی و حتی گاهی زمین خوردن اتفاق می افتد و زن باردار آب زیادی از بدن اش دفع می شود که عوارض وخیمی را به همراه خواهد داشت که در این حین سلامت جنین هم در معرض خطر می افتد و اینکه علت اصلی این نوع تهوع و استفراغ چیست، هنوز تعیین نشده است.

بالا بودن هورمون جفت انسانی یکی از علل اصلی در این زمینه است. این تهوع بیشتر در بارداری های مول (انگورک یا بچه خوره) ، بارداری چند قلو، بارداری شکم اول و بارداری زنان جوان محسوس است.

اگر خانم باردار نتواند هیچ چیزی (حتی مایعات) را در معده برای 24 ساعت نگه دارد، ممکن است به استفراغ بیش از حد در زمان بارداری مبتلا شده باشد. این عارضه هر چه سریع تر تشخیص داده شده و درمان شود، احتمال بهبودش بیشتر است. در این موارد بلافاصله به بیمار مایعات وریدی (سرم) داده می شود تا آب از دست رفته بدن جبران شود. سپس برای کنترل الکترولیت های خون و اطمینان از وجود نداشتن بیماری های زمینه ای دیگر که سبب تهوع و استفراغ می شوند آزمایشاتی انجام می شود.

بسته به مورد، بیمار ممکن است چند روز بستری شود تا راحت بتوان وی را از راه وریدی تغذیه کرد. بسکمک از زنان با گرفتن مایع وریدی و جبران مایعات از دست رفته حال شان بهتر شده و می توان تهوع و استفراغ را در آنها با داروهای ضدتهوع کنترل کرد. در برخی موارد نادر، تهوع و استفراغ ادامه یافته و بیمار مجبور است هر چند وقت یک بار در بیمارستان یا منزل از سرم استفاده کند. این عارضه در صورت عدم درمان می تواند به از دست رفتن مزمن آب بدن، کاهش وزن، سوء تغذیه و عوارض دیگر برای مادر و کودک منجر شود.

شما خودتان چه شیوه هایی را برای کاهش تهوع پیشنهاد می کنید؟

برخی توصیه ها می تواند کمک کننده باشد؛ مثلا:

استفاده از کربوهیدرات ها مثل برنج، نان تست یا سیب زمینی تنوری و هم غذاهای کم چرب و پرپروتئین مثل شیر، ماست، بیسکوئیت خشک با پنیر، چهارمغز و مقادیری کره بادام زمینی روی برش های سیب به کاهش ویار بارداری کمک می کند.

تهویه اتاق باید به خوبی انجام شود. بوی سیگار یا پخت و پز این حالت را تشدید خواهد کرد. از هوای تازه و آزاد بیشتر استفاده شود. بهتر است قبل از خواب کمی راه بروید و در هنگام خواب پنجره را باز بگذارید.

نوشیدنی های گیاهی حاوی زنجبیل یا نعناع هم ممکن است مفید واقع شوند.

از غذاها و بوهایی که سبب تهوع می شوند، پرهیز کنید. اگر تقریباً همه چیز باعث تهوع می شود اشکالی ندارد که تنها چند غذای محدودی که مسئله ای ایجاد نمی کنند مصرف شود، حتی اگر تمام مواد غذایی لازم برای بدن را تأمین نکند. یک راه دیگر هم مصرف غذاهای بی مزه و یا گرم نکردن غذا است تا بوی آن کمتر باشد.

سعی کنید همیشه میزانی شیرینی ساده مثل کلوچه کنار تخت خود داشته باشد. هنگامی که از خواب بیدار می شوید، یکی دو تا بخورید و قبل از بلند شدن از جای تان 20 تا 30 دقیقه دراز بکشید. داشتن این شیرینی ها کنار تخت ممکن است در صورتی که نصف شب با حالت تهوع از خواب بیدار شوید هم کمک کننده باشد.

وعده های غذایی تان را کوچک و متعدد کنید تا معده تان هیچ وقت خالی نباشد. برخی زنان معتقدند که کربوهیدرات ها در هنگام تهوع بهترین خوراکی هستند ولی یک مطالعه کوچک نشان داده است که غذاهای دارای پروتئین بالا احتمالاً اثر بهتری دارند.

از غذاهای چرب پرهیز کنید زیرا هضم آنها به ویژه در بارداری که تخلیه معده به زمان بیشتری نیاز دارد بیشتر طول می کشد. همچنین از غذاهای سنگین و چرب، تند، اسیدی و سوخاری شده هم که می توانند باعث تحریک معده و دستگاه گوارش شوند، پرهیز کنید.

سعی کنید مایعات را بین وعده های غذایی مصرف کنید. همچنین سعی کنید یکباره حجم زیادی مایع مصرف نکنید زیرا معده به این ترتیب پر شده و اشتهای تان برای خوردن غذا کم می شود. یک روش خوب این است که یک نوشیدنی را در طول روز جرعه جرعه بنوشید.

سعی کنید به میزان کافی استراحت کنید و اگر می توانید در طول روز چرتی بزنید.

تماشای تلویزیون و یا رفتن به منزل یکی از دوستان یا بستگان راه خوبی برای مقابله با استرس بوده و حواس شما را از تهوع تان پرت می کند.

سعی کنید ویتامین هایی که برای تان تجویز شده را همراه با غذا یا درست قبل از خواب بخورید. اگر آهن موجود در قرص های مولتی ویتامین تهوع شما را زیاد می کند از پزشک تان بخواهید که داروی شما را عوض کند.

از پزشک معالج تان در مورد ویتامین B6 بپرسید. علت بهتر شدن تهوع بر اثر مصرف ویتامین B6 دقیقاً تعیین نیست ولی مطالعات نشان می دهند که مصرف این ویتامین در برخی زنان مؤثر بوده و در صورتی که با دوز صحیح مصرف شود هیچ خطری ندارد.

مادران باید بدانند که بارداری پدیده ای فیزیولوژیک است و با آگاهی از این موضوع و پیگیری مراقبت ها دوران بارداری را به سلامت خواهند گذراند.

منبع:www.salamat.com

منبع: راسخون