دکترین جدید سیاست خارجی قزاقستان؛ پیشگامی مهم تر از همگرایی - مینی ست

عسکر نورشا کارشناس مسائل سیاسی منطقه در یادداشتی که در اختیار خبرنگار خبرنگاران در دوشنبه قرار داد به بعضی تفاوت های دکترین جدید سیاست خارجی قزاقستان با فرایند قبلی اشاره نموده است.

در این یادداشت آمده است: چندی قبل دکترین جدید سیاست خارجی قزاقستان به تصویب رسید. در قیاس با دکترین قبلی که برای 5 سال در نظر گرفته شده بود، دکترین جدید برای یک دوره ده ساله تدوین شده است.

اولویت های سیاست خارجی کشور به طور کلی بدون تغییر باقی مانده و به طور خاص به استمرار اصول محوری سیاست خارجی و خط مشی نخستین رئیس جمهور کشور (نورسلطان نظربایف) تاکید شده است.

با وجود مباحث مربوط به محدود شدن فضا برای مشارکت استراتژیک با قدرت های جهانی، در دکترین جدید همچنان چندجانبه گرایی به عنوان اصل مهم سیاست خارجی قزاقستان باقی مانده است.

به لحاظ ساختاری دکترین جدید مفهوم تر بوده و به اصطلاح خوانایی بهتری دارد.

این نکته نیز قابل ذکر است که در این سند اصطلاح قدرت نرم به کار نرفته است. به نظر می رسد تدوین نمایندگان ترجیح دادند نه از اصطلاحات خارجی، بلکه از اصطلاحات سنتی مطرح در دیپلماسی وطنی استفاده نمایند.

موضوع دیگری که جلب توجه می نماید این است که در متن دکترین جدید به بحث همگرایی منطقه ای و درون منطقه ای (همگرایی اوراسیایی و همگرایی کشورهای آسیای مرکزی) اشاره ای نشده است.

اهمیت منطقه آسیای مرکزی برای قزاقستان در قیاس با دکترین قبلی تا حدودی متفاوت بیان شده است.

چنانچه در دکترین قبلی برای قزاقستان موضوع استقلال منطقه، همگرایی، تامین ثبات و امنیت و کاهش ظرفیت منازعات در منطقه مطرح بود، در دکترین جدید تقویت موقعیت پیشگامی و توسعه منافع بلند مدت قزاقستان در آسیای مرکزی اهمیت پیدا نموده است.

معمولا در دکترین سیاست خارجی بخش های جداگانه ای به اولویت ها در سطح کشورها، مناطق و روابط چندجانبه اختصاص می یابد.

اما در دکترین جدید اولویت ها در حوزه دیپلماسی منطقه ای و چند جانبه در یک بخش به طور مشترک بیان شده است.

در نتیجه شاهد اولویت بندی سیاست خارجی قزاقستان به شکل زیر هستیم:

در صندلی اول روابط قزاقستان با سازمان ملل متحد قرار داده شده که نکته ای جدید به نظر می رسد.

در این راستا به نمایندگی سازمان ملل متحد در شهر آلماتی و یاری به فعالیت های آن در کشورهای آسیای مرکزی و افغانستان توجه ویژه ای مبذول شده است.

5 کشور مهم که شرکای اصلی خارجی قزاقستان می باشند (روسیه، چین، آمریکا، آسیای مرکزی و اتحادیه اروپا) در صندلی دوم قرار داده شدند.

در ضمن به صورت جداگانه به نقش و اهمیت روابط با روسیه اشاره ای نشده است.

همگرایی اوراسیایی در صندلی سوم قرار گرفته و در نحوه بیان نیز تغییراتی به نظر می رسد: ادامه همکاری های نزدیک با کشورهای عضو اتحادیه مالی اوراسیا در حوزه های تعیین شده و در چارچوب معاهده این سازمان.

اینکه در حوزه هایی که توسط این معاهده تعیین نشده تعاملات به چه شکلی صورت خواهد گرفت، اشاره ای نشده است.

باید گفت که در بخش دیگری از این سند به طور جداگانه به آسیای مرکزی به عنوان اولویت منطقه ای اشاره شده است.

همچنین نقش آسیای مرکزی در فرایندهای همگرایی اوراسیایی و جهانی رو به افزایش توصیف و بر ضرورت تقویت قالب های موجود همکاری کشورهای آسیای مرکزی با شرکای خارجی تاکید شده است.

اما بر خلاف دکترین قبلی، به طور تعیین از نشست های موجود منطقه با طرف های خارجی (آسیای مرکزی + ژاپن، آسیای مرکزی + کره جنوبی، آسیای مرکزی + اتحادیه اروپا، آسیای مرکزی + آمریکا یا 5+1) یاد نشده است.

موضوع افغانستان در متن ضرورت فعالیت های تنگاتنگ قزاقستان با یاری نمایندگان بین المللی اعم از سازمان ها و کشورها جداگانه مطرح شده است.

اولین چیزی که در این رابطه به ذهن متبادر می گردد موضوع تفاهم واشنگتن و طالبان در رابطه با کاهش نظامیان آمریکا در افغانستان و احتمال دخالت بیشتر سازمان ملل و سایر بازیگران در مسائل این کشور می باشد.

انتهای پیغام/ح