راه های مقابله و درمان عقرب زدگی در کویر - مینی ست

انواع عقرب

برروی کره زمین، حدود 200 گونه عقرب یافت شده است که از این تعداد 20 گونه عقرب زهری خطرناک و سمی دارند. کشنده ترین عقرب دنیا، لقب عقرب قرمز هندی است که در کشور هند سالانه چندین نفر را به کام مرگ می کشاند. برای اینکه بتوانید با عقرب گزیدگی مقابله کنید و روش های درمان پس از نیش را هم بدانید، باید ابتدا انواع گونه های عقربی که در ایران وجود دارد بشناسید. دو گونه عقرب بومی ایران به نام های ایرانوس و خوزستانوس به نام عقرب های ایرانی به ثبت رسیده اند اما این دو عقرب جزو عقرب های خطرناک ما به حساب نمی آیند. در کل در ایران 3 گونه عقرب خطرناک دیده شده است:

• عقرب زرد کوچک یا عقرب همی سکورپیوس لپتوروس: به این نوع کژدم در استان خوزستان و در بین مردم جنوبی کشورمان گادیم گفته می شود. گادیم در جنوب و جنوب غربی ایران زندگی نموده و سم خطرناکی دارند.
• گونه ای دیگر به نام کمپسوبوتوس ماتهیزنی که بسیار شبیه به عقرب گاردیم است. یعنی اندازه ای بسیار کوچک و بدنی باریک به رنگ زرد و آجری دارد. این گونه نیز بسیار خطرناک است. زهر این نوع عقرب بر روی گلبول های قرمز خون تاثیر داشته و گلبول ها را تخریب می کند. محل زندگی آن نیز بیشتر در استان خوزستان است.
• عقرب سیاه یا قهوه ای با نام علمی آندرکتونوس کراسیکودا بوده و بسیار درشت تر از دو عقرب قبلی است.

بنابراین بعد از شناخت 3 گونه خطرناکی که در ایران زندگی می نمایند، در صورتی که با آن ها روبرو شدید، می توانید خصوصیات ظاهری آن ها را دیده و نوع عقرب گزیدگی را تعیین کنید. برای درمان عقرب گزیدگی شناسایی نوع عقرب، بسیار اهمیت دارد.

یکی از موضوعات جالب در خصوص عقرب ها توانایی بالای آن ها در مقابل اشعه رادیواکتیو است. در واقع بمب اتمی هیچ تاثیری بر روی عقرب ها نگذاشته و به راحتی جان سالم به در می برند. این موجود شگفت انگیز برای انسان خطرناک محسوب شده و باید مراقب عقرب گزیدگی بود. هنوز نمی دانند که یک عقرب در حال مرگ تا چند دقیقه پس از مرگ می تواند همچنان گزش را داشته باشد و خطرناک باشد.

خوشبختانه این بندپا کمی صرفه جو و محتاط است و در صورت نیش زدن تمام سم خود را وارد بدن میزبان خود نمی کند. بار اول برای تهدید دشمن خود تنها آنزیم تزریق می کند و اگر احساس خطر بیشتری کند اقدام به تخلیه سم خود می کند. عقرب هایی که در منطقه ها خشک تر و کم آب تر زندگی می نمایند، سم خطرناک تری دارند. چرا که غلظت سم آن ها بیشتر از دیگر عقرب هاست.

سم عقرب ها چیست؟

زهر عقرب یا کژدم در واقع نوعی پروتئین با خاصیت قلیایی است که از عناصری مانند کربن، ازت، گوگرد و هیدروژن تشکیل شده است. بعلاوه پروتئین هایی مانند توکسین و آنزیم نیز در آن وجود دارد. توکسین ها بر روی عصب ها اثر می نمایند. اندازه این عناصر در زهر هر عقرب بسته به نوع عقرب و محل زندگی آن و البته غذایی که می خورد فرق دارد.

هر چند سم عقرب ها برای کشتن حشرات و موجودات کوچک است و بیشتر زهر عقرب ها برای انسان کشنده نیستند اما گونه ای عقرب به نام گاردیوم که جزو کوچکترین عقرب ها و زرد رنگ بوده و در جنوب کشورمان زندگی می کند، زهری خطرناک دارد.

اما عقرب گزیدگی چه علائمی دارد؟

اغلب کسانی که با عقرب تماس داشته و نیش زده شده اند، در محل گزش احساس تورم و دردی شدید را تجربه می نمایند. در برخی از موارد ممکن است که متوجه عقرب گزیدگی بشوید اما درد و تورم یا قرمزی در اطراف ناحیه گزیده شده مشاهده نکنید. حتی در این مواقع نیز به پزشک مراجعه کنید، چرا که علائم ثانویه می تواند خطرناک باشد. علائم عقرب زدگی شامل تشنج در لحظه های آخر، راه رفتن های نامتعادل، آبریزش مخاط دهان، انقباضات ماهیچه ای، درد شکمی و مسائل تنفسی، حساسیت شدید پوستی و بی قراری است.

ابتدا کدام یک از علائم ظاهر می شود:

ابتدا در ناحیه گزیده شده احساس تورم و درد و التهاب دارید. سوزش و کرختی از دیگر علائم آن است. علائمی که در بالا ذکر شد خیلی کم پیش می آید که شدید رخ دهد. این علائم بسیار خفیف بوده و با زدن سرم از بین می روند. بعلاوه بیشتر علائم تنها در ناحیه گزیده شده دیده می شود.

اگر عقرب جزو عقرب های کشنده باشد و زهر زیادی را به فرد تزریق نموده باشد علائم همچون بند آمدن زبان، مشکل در غذا خوردن، سفید شدن چشم، تنگی نفس، تاری دید، خستگی و کرختی در بدن و در نهایت حمله صرع را تجربه خواهد نمود. تمام علائمی که نام برده شد، همه اورژانسی بوده و باید سریع فرد گزیده شده را به بیمارستان منتقل کنید. در واقع در صورت مشاهده عقرب گزیدگی سعی کنید تا فرد را به نزدیک ترین بیمارستان و درمانگاه برسانید تا اقدامات لازم برای گرفتن پادزهر بر روی فرد انجام شود.

چه کارهایی برای درمان عقرب زدگی می توانید انجام دهید؟

اولین اقدام شما این است که محل گزیدگی را با آب و صابون بشورید. اگر عقرب شما جزو آن دسته از عقرب های خطرناکی که در بالا نام برده شد، نیست و یا کوچک و بچه عقرب بود، به هیچ عنوان نترسید. چرا که بسیاری از عقرب گزیدگی ها در خانه درمان می شوند. یادتان باشد که تعیینات عقربی که شما را نیش زده است را بردارید یا از او عکس بگیرید. در برخی از مواقع می گویند که عقرب را کشنده و با خود به درمانگاه ببرید که این روش را در دنیای امروز به شما پیشنهاد نمی دهیم. در هر حال عقرب موجودی زنده است که تنها احساس خطر نموده و شما باعث ایجاد چنین احساسی در عقرب شده اید، بنابراین بی علت جان او را نگیرید. تنها از او عکس گرفته تا بتوانید نوع عقرب گزیدگی را به افراد بیمارستان نشان دهید.

هر چند محل گزش بسیار اهمیت دارد و اولویت ها را تغییر می دهد با این وجود روند به این صورت است که پس از شستشو، هر چه زیورآلات دارید، در بیاورید. کمپرس سرد بر روی محل گزش بگذارید. 10 دقیقه کمپرس را بگذارید و برای 10 دقیقه بعدی به آن استراحت دهید.

• نکته مهم:

اگر درد شدید است می توانید از قرص هایی همچون استامینوفن بهره ببرید. به هیچ عنوان از آسپرین و ایبوپروفن استفاده نکنید. چرا که ممکن است علائم را بیشتر نمایند.

هشدار:

• هیچ آنتی بیوتیکی استفاده نکنید.
• زخم را به هیچ عنوان دستکاری نکنید.
• به هیچ عنوان سعی نکنید که زهر را با دهان و مکش از محل عقرب گزیدگی بیرون بیاورید. این کار تنها دهان و لب های شما را آلوده به زهر نموده و سم را وارد بدن شما می کند. در نتیجه 2 بیمار خواهید داشت.
• اگر افراد سالخورده یا بچه ها دچار عقرب گزیدگی شده اند، سریعا او را به بیمارستان برسانید تا اقدامات لازم برای سرم زدن و درمان گزیدگی را آغاز نمایند. عمل کمپرس سرد را تا رسیدن به بیمارستان ادامه دهید.
• پس از تزریق پادزهر پس از 4 ساعت علائم از بین رفته و فرد به حالت عادی بر می شود. برای بچه ها و افراد خاص، بهتر است که حدود 24 ساعت تحت مراقب باشند.

چه اقداماتی برای جلوگیری از عقرب گزیدگی باید انجام دهید؟

قبل از اینکه وارد محل خواب خود، مخصوصا در خانه ها و اقامتگاه های بومی شوید، اطراف ورودی ها را آنالیز کنید. اتاق خواب خود را به دقت آنالیز و نگاه کنید تا حشره ای در آن نباشد.

لباس های خود را قبل از پوشیدن حتما بتکانید.

کفش ها را درون اتاق، چادر یا محل خوابتان بگذارید. قبل از پوشیدن کفش ها آن ها را بتکانید و درونشان را آنالیز کنید.

عقرب ها در زیر نور یو وی می درخشند. برای راحت تر پیدا کردن آن ها می توانید از لامپ های یو وی استافده کنید.

اگر عقربی را بر روی بدن خود حس کردید، فورا آن را از روی بدن خود پرت کنید و عقرب را به زمین بیاندازید.

بعلاوه قبل از خواب به دور محلی که می خوابید یا دور چادر مسافرتی با فاصله نیم متری و به صورت دایره ای گازوئیل، بنزین و نفت بریزید. بوی این مواد عقرب ها را فراری می دهد. بعلاوه پودر بچه نیز به علت موادی که در آن به کار رفته همین کارکرد را دارد.

امیدواریم برترین سفر خود را به منطقه ها کویری و گرم، مخصوصا در فصول پاییز و زمستان داشته باشید.