نقشه راه 25 ساله ایران و چین برنامه ای برد- برد ، غربی ها هیچ گاه فناوری را به ایران ندادند، اما این برنامه انتقال فناوری را سرعت می دهد خبرنگاران - مینی ست

با ما همراه باشید و با تور چین ارزان از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.

به گزارش گروه فناوری خبرنگاران به نقل از معاونت علمی و فناوری رییس جمهور؛ حدود دو هفته پیش بود که توافقنامه برنامه 25 ساله همکاری های مشترک ایران و چین امضا شد. این سند همکاری بخش های گوناگونی داشت که توجه ویژه به توسعه تعاملات علمی و فناورانه میان دو کشور یکی از آن ها است.

انتقال فناوری و همکاری های مشترک در حوزه فناوری های پیشرفته در این برنامه زمینه را برای توسعه اقتصادی و جذب سرمایه گذاری ها از سوی دو کشور فراهم می نماید. پرویز کرمی مشاور معاون علمی و فناوری رییس جمهوری نیز معتقد است ما می توانیم با همکاری های دانشگاهی و مراکز علمی که بین دو کشور از طریق اجرایی شدن این برنامه انجام می گردد شاهد رشد و گسترش این همکاری ها و اولویت دادن به انتقال فناوری و نوآوری باشیم. در زیر ادامه مصاحبه با کرمی را می خوانیم.

تبادل علمی و فناورانه بر اساس چه ضرورت هایی در سند همکاری ایران و چین گنجانده شده است؟

کشور ایران طی سال های اخیر ظرفیت های ویژه ای را در جامعه جهانی از خود بروز و ظهور داده است از این رو بسیاری از کشور ها تمایل به همکاری و مشارکت با ایران دارند. در این چهل سال و به خصوص در ده سال اخیر تحریم های به شدت ظالمانه ای علیه کشورمان وضع شده است، اما تاب آوری ملی و نمونه ای از سوی کشور و حاکمیت به جامعه جهانی نشان داده شده است. فناوری ها و نوآوری ها، کسب رکورد های عالی در بسیاری از زمینه ها، خصوصا در زمینه علم و فناوری باعث شده است که توانمندی ایران به شکل بهتری در منظر و مرئای عموم جامعه بین الملل دیده گردد.

از سوی دیگر باید توجه داشته باشیم که جامعه بین الملل، به کشور های اروپایی و آمریکا ختم نمی گردد. در گذشته به واسطه سیر ارتباط ما با اروپا و غرب در تحصیل و تجارت، تعاملات بین المللی ما عمدتا با اروپا و آمریکا انجام می شد. اما در کنار این کشورها، کشور های نوظهوری از جمله کشور های حوزه بریکس، اوراسیا، شانگ های به خصوص چین در طی این سال ها رشد چشم گیری در حوزه های علمی- فناوری داشته اند و فعالیت های خودشان را ارتقا داده اند. امروز چین به یکی از عظیمترین قدرت های اقتصادی، فناوری جهان تبدیل شده است و در خیلی از موضوعات توانسته است گوی سبقت را از آمریکا بگیرد.

نکته دیگر حساسیت ها و نگاه هایی است که به برنامه نقشه راه 25 ساله ایران دوخته شده است. این موضوع از جهاتی مثبت است به شرطی که نگاه به این موضوع صفر و صدی نباشد. یعنی باید دانشگاهیان، اقتصاددانان، سیاسیون احزاب و گروه ها در موضوع قرارداد های بین المللی و تفاهم نامه های بین المللی حساس باشند همچنین مجلس شورای اسلامی باید نقش خود را در این زمینه خوب اعاده کند. اساتید دانشگاه ها، کارشناسان همه باید نظر بدهند، اما چیزی که در حال حاضر در دستور کار ما قرار گرفته است یک نقشه راه جامع است که چشم انداز همکاری ایران را با کشور چین برقرار می نماید درواقع این نقشه راهی که بین دو کشور بسته می گردد یک برنامه استراتژیک برد-برد است که هم به نفع ایران و هم به نفع کشور چین است. چین به واسطه توانمندی ها داشته ها و موقعیت ژئوپولتیک و سرزمینی که کشور ایران دارد در این منظقه حساس به سراغ ما آمده است.

صندلی فناوری و نوآوری در سند همکاری ایران و چین

یکی از گام های مهم در توسعه بازار و گسترش همکاری های فناوری و نوآوری بین دو کشور که در این برنامه گنجانده شده است به موضوع انتقال دانش و فناوری از طریق شرکت های دانش بنیان فناور و نوآور و گسترش همکاری با این شرکت ها تاکید شده است.

این سند همکاری چه فرصت هایی را در زمینه علمی و فناوری در اختیار دو کشور قرار می دهد؟

اقتصاد نوآور ایران با تکیه بر شرکت های دانش بنیان از توانمندی خوبی برخوردار است. کشور چین نیز به این موضوع که ما یک نیروی انسانی خیلی متخصص و توانمند داریم مطلع است. از سوی دیگر باید توجه داشته باشیم چینی ها نیز نیروی انسانی قوی و توانمند و ارتباطات وسیع بین المللی دارند. آن ها توانسته اند رشد سالانه 10 درصد را تجربه نمایند و در خیلی از صنایع تراز اول هستند. چینی ها بازار های بین المللی را در اختیار دارند و تجربه خوبی را در فضای فناوری های نو دارند که می توانند در انتقال این فناوری به شرکت های دانش بنیان و خلاق یاری کار باشند.

تاثیر آن در شرایط تحریم ها چیست؟

همواره در تعاملات بین المللی کشورمان خصوصا در حوزه فناوری و نوآوری حتی زمانی که تحریم ها به این شدت نبود وقتی با کشور ها و شرکت های غربی نشست و برخواست می کردیم یک تحفظ ویژه و خاصی در حوزه انتقال فناوری و نوآوری داشتند و به هیچ عنوان قائل به انتقال فناوری و نوآوری به کشور ایران نبودند. اما چینی ها در این زمینه برعکس هستند و یک گشاده دستی خاصی در این موارد دارند. اما کشور های دیگر تمایلی به انتقال فناوری خصوصا به ایران نداشتند.

چرا که فناوری موجب ایجاد رشد و توسعه و ارزش افزوده می گردد و باعث می گردد رشد و نواوری در آن کشور سرعت بگیرد. اما از آن جایی که چینی ها در انتقال فناوری با کشور های دیگر موفقیت های زیادی داشته اند در این حوزه یک گشاده دستی خاصی دارند که ما می توانیم با همکاری های دانشگاهی و مراکز علمی که بین دو کشور از طریق اجرایی شدن این برنامه انجام می گردد شاهد رشد و توسعه در گسترش همکاری های دانشگاهی ها و اولویت دادن به انتقال فناوری و نوآوری باشیم.

اروپایی ها و آمریکایی ها هیچوقت صنایع نو و سنگین خود را به ایران ندادند

یادمان باشد غربی ها و اروپایی ها حتی در رژیم گذشته هم ایران را به نوعی تحریم نموده بودند؛ مثلاً نه اروپایی ها و نه آمریکایی ها هیچوقت صنایع نو و سنگین خود را به ایران ندادند؛ برای همین در آغاز نوسازی ایران در رژیم گذشته نیز ناچار صنایعی مانند ذوب آهن و ماشین سازی تبریز را از روسیه به ایران منتقل کرد.

دانشگاه ها به عنوان منبع اصلی پرورش و فراوری نیروی انسانی و علم حلقه اول اقتصاد دانش بنیان را تشکیل می دهند بعد از آن پارک های علم فناوری و بعد از آن شرکت های دانش بنیان، استارتاپ ها و شتاب دهنده ها هستند. این نهاد ها در کشور چین رشد خوبی داشته و در این زمینه تعامل خوبی در حال اجرا است.

هرچند امروز نیز دانشگاه هاْ شرکت های دانش بنیان و پارک های علم و فناوری ما با کشور چین ارتباط خوبی دارند، اما با منعقد شدن این تفاهم نامه بین دو کشور و سپس با اجرای اکشن پلن آن، این ارتباط نظام مند تر و دقیق تر می گردد.

بحث بعدی اولویت دادن به شرکت های دانش بنیان است. شرکت های دانش بنیان رشد خوبی را در کشور پیدا نموده اند. ما برای اینکه بتوانیم همکاری های برد - برد با سایر کشور ها داشته باشیم باید بستر ها و پلت فرم هایی داشته باشیم که بتوانند از فناوری ها و نوآوری های کشور مقابل که حاضر به انتقال آن ها هستند استفاده نمایند درواقع شرکت های دانش بنیان نقش سلول های انتقال دهنده و رابطی را دارند که می توانیم ظرفیت های آن ها را در اجرای بهتر این تفاهم نامه بکار بگیریم.

این همکاری چه تاثیری در زیست بوم نوآوری منطقه دارد؟

موضوع دیگر اکوسیستم نوآوری و خلاق در کشور است. چندسالی است که این اکوسیستم در کشور ما آغاز به فعالیت نموده است و اقدامات خوبی هم انجام داده اند. ما توانسته ایم استارتاپ های خوبی در این زمینه داشته باشیم. شرکت های خلاق و خانه های نوآوری خوبی را در استان های مختلف شکل داده ایم. ما می توانیم از طریق این پتانسیل ها نوآوری را در منطقه به صورت مشارکتی با طرف های چینی و از طریق بخش خصوصی ایجاد کنیم.

همین حالا نیز در همسایگی ما امارات قطر و سایر کشور ها از توانمندی های چین استفاده می نمایند. به طور مثال سینوفارم چین با امارات به صورت مشترک در زمینه فراوری واکسن کووید-19 فعالیت می نماید. حتما ما باید در این زمینه ورود پیدا کنیم و اینکار را انجام دهیم. از طرف دیگر یکی از کار های خیلی خوبی که کشورما توانسته است در این زمینه فعالیت انجام دهد بحث توسعه در زمینه صنعت نفت و انرژی است. شرکت های دانش بنیان می توانند در این زمینه ها ورود پیدا نمایند و مجری و اقدام نماینده این تعاملات مشترک باشند.

توسعه دیگری نیز برای شرکت های دانش بنیان به همراه دارد؟

در زمینه صندلی صنعت خودرو نیز ما در حال حرکت از شکل طبیعی و فعلی خود به سمت خودرو های برقی و الکتریکی و همینطور خودرو های هوشمند و خودران هستیم که چین در این زمینه فعالیت های بسیار ویژه ای را انجام داده است. از این رو شرکت های خودرو ساز خصوصا شرکت های خصوصی، شرکت های دانش بنیان فعال در این حوزه می توانند از طریق این تفاهم نامه ورود پیدا نمایند و نقش خوبی را در بازار منطقه ایفا نمایند.

همچنین کشور چین می تواند تعاملاتی در گسترش کوریدور ها و راه های حمل و نقل و ارتباطی از طریق راه ابریشم و کریدور شمال جنوب و شرق به غرب فعالیت های جهش واری را در کشور ما ایجاد کند. در این زمینه نیز شرکت های دانش بنیان حوزه حمل نقل و راه می توانند در پروژه های بالادستی و اصلی آن ورود پیدا نمایند و فعالیت های خود را دنبال نمایند.

ما در حوزه نفت، گاز و انرژی شرکت های خیلی خوبی داریم و فعالیت های خوبی درحال انجام است. در زمینه پتروشیمی شرکت های دانش بنیان مان کار های بی نظیری را انجام می دهند. اگر ما بتوانیم از توانمندی های چین هم در این زمینه استفاده کنیم این نوآوری و فناوری می تواند به ما خیلی یاری کند.

در حوزه مناطق آزاد تجاری و صنعتی شرکت های دانش بنیان ما ورود پیدا نموده اند و در حوزه منطقه آزاد چابهار شرکت های دانش بنیان خوبی داریم که در حوزه پتروشیمی، نفت و انرژی های نو ورود پیدا نموده اند. به صورت کلی کاری که چین می تواند برای ما انجام دهد درست مانند یک همراه عظیم است. در حوزه فناوری های IT و هوش مصنوعی و پلت فرم هایی که به حوزه فناوری ارتباطات کشور چین در اشل های خیلی عظیم و نوآورانه کار نموده است.

در 5G چین حرف اول جهان را می زند در فضای پلت فرم های دیجیتال توانمندی های خیلی خوبی را از خودش بروز و ظهور داده است. خیلی از پلت فرم های ما می توانند به یاری چین به این موضوعات ورود پیدا نمایند و فعالیت های خودشان را در این زمینه گسترش دهند در حوزه فناوری و ارتباطات چین جزو کشور هایی است که اپ هایش میلیاردی است. ما می توانیم از این موضوع یاری بگیریم و شرکت های خود را به این موارد وصل کنیم. در حوزه فناوری ارتباطات از راه دور نسل پنجم در دست چین است.

ما می توانیم در این حوزه از خدمات اساسی آن ها مثل موتور های جستجو، پست الکترونیک، پیامرسان های اجتماعی، مسیریاب ها، سرور ها، سیستم عامل ها و حتی فراوری تجهیزاتی که برای تلفن همراه، تبلت، لپ تاپ و موارد دیگر شرکت های دانش بنیان خودمان را وارد کنیم به دلیل اینکه این ها می توانند توسعه نرم افزاری خوبی را از این طریق داشته باشند.

در حال حاضر اکوسیستم خلاق و دانش بنیان ما توانمندی خوبی را در اجرا دارد لذا نیازمند بازار و همینطور تبادل اطلاعات و توسعه را داریم که چین می تواند در این زمینه به ما یاری کند. در تقویت همکاری های ماهواره ای و رادیویی چین می تواند یاری حال خوبی برای ما باشد. در حوزه همکاری های فینتک و اقتصادی نوآوری هایی که در چین رخ داده است می تواند در کشور ما نیز باشد.

در زمینه شرکت های خلاق بحث گردشگری و میراث فرهنگی و فناوری های نرم در حوزه های نوظهور کشور چین فعالیت های خوبی را دارد که شرکت های خلاق ما می توانند در این حوزه همکار های خوبی را در فضای شرکت های چینی پیدا نمایند.

ما پیش از این نیز با چین ارتباط داشته ایم این سند راهبردی چه یاریی به تقویت این ماجرا می نماید؟

در فضای تحریم وقتی که شرکت های دانش بنیان و خلاق ما با چینی ها همکاری می نمایند نمی توانند ظرفیت های خیلی عظیمی را کسب نمایند چرا که موانع قانونی و فرا قانونی زیادی توسط نظام بین الملل جلوی پای آن ها قرار می گیرد و دولت چین در این زمینه ها حمایت و تضمین خاصی به شرکت های دانش بنیان ما نداده است و شرکت های دانش بنیان به تنهایی با شرکت های چینی کار می نمایند و تابع ضوابطی هستند که این دو کشور باهم نوشته اند.

اما وقتی که بحث همکاری راهبردی 25 ساله ایران و چین مطرح می گردد یعنی تمام تضمین های لازم توسط دولت چین و دولت ایران به این موضوع شرکت ها داده می گردد و وقتی که این تفاهم نامه بین دولت ها باشد حمایت ها و مشوق هایی که دو دولت در جریان این تفاهم نامه ایجاد نموده اند شرکت ها به راحتی می توانند از آن استفاده نمایند. این یاری ها می تواند تسهیلات بانکی، اقامتی، دریافت زمین، معافیت های اقتصادیاتی و گمرکی به شرکت های دانش بنیان باشد که خیلی از این موارد و حمایت ها پس از عقد این تفاهم نامه و قرارداد های جانبی که بعدا بسته می گردد برای آن شرکت ها حائز می گردد.

با وجود این فرصت های منحصربفرد، چرا شاهد جوسازی های منفی علیه این سند همکاری هستیم؟

یک عده می خواهند این تفاهم نامه را هجو نمایند و مخالف انجام این موضوع هستند این افراد دو دسته هستند؛ یا کسانی هستند که نا مطلع هستند و عدم اطلاع آن ها و صرفا به استناد پمپاژ های رسانه ای غربی مخالفت می نمایند که پشت سر آن ها در درجه اول دولت امریکا است برای اینکه یکی از راه حل های نمایش شکست تحریم ها عقد این نوع تفاهم نامه ها و قرارداد ها است.

ما باید مانند اینگونه اقدامات را با هند و روسیه نیز داشته باشیم. مطلب بعدی این است که بازار 80 میلیونی ایران از دست آن ها خارج می گردد و آمریکا و دولت های غربی می خواهند هم ما را در تحریم داشته باشند هم می خواهند بازار ایران را در دست داشته باشند و از طرف دیگر نمی خواهند ایران به تفاهمات بین المللی که در نهایت به خروج از بن بست و دسترسی به فناوری های نو یاری می نماید به همین دلیل است که کشور آمریکا جزو کشور هایی است که مخالف این تفاهنمامه است؛ لذا مردم ما ضمن اینکه باید پیگیر موضوع باشند و مطالبه هوشیاری نمایند و مجلس بایدبر این قرارداد ها نظارت کامل داشته باشند، ولی الان موضع نگران نماینده ای نیست که بدخواهان و کشور های غربی جوی را ایجاد نموده اند که دارند کشور را می فروشند.