نگاهی به مراسم نوبل سال گذشته - مینی ست

به گزارش، مراسم نوبل 2019 از تاریخ 7 تا 14 اکتبر (15 تا 22 مهر) برگزار خواهد شد. اکنون سایت رسمی نوبل تاریخ اهدای جوایز نوبل در حوزه های مذکور را اعلام نموده که به توضیح زیر است:

دوشنبه 7 اکتبر اهدای جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی

سه شنبه 8 اکتبر اهدای جایزه نوبل فیزیک

چهارشنبه 9 اکتبر اهدای جایزه نوبل شیمی

پنج شنبه 10 اکتبر اهدای جایزه نوبل ادبیات

آدینه 11 اکتبر اهدای جایزه نوبل صلح

دوشنبه 14 اکتبر اهدای جایزه نوبل علوم مالی

علاقه مندان می توانند این مراسم را روز دوشنبه 15 مهر به صورت زنده در این سایت تماشا نمایند.

جایزه نوبل معتبرترین جایزه ای است که در حوزه های علمی به یک دانشمند تعلق می گیرد. جایزه نوبل در سال 1895، به وصیت آلفرد نوبل، کارخانه دار وشیمی دان سوئدی، که بیشتر او را به دلیل ابداع دینامیت می شناسند، پایه گذاری شد. طبق وصیت وی، پنج جایزه به طور سالانه در رشته های فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح به افرادی تعلق می گیرد که بیشترین خدمت را به مردم نموده باشند.

در سال 1901 میلادی، نخستین جوایز این بنیاد اهدا شد. از سال 1901 تاکنون، 111 جایزه نوبل فیزیک اهدا شده است و شش بار در سال های 1916، 1931، 1934، 1940، 1941 و 1942 اعطا نشد، اما دلیل اینکه جوایز نوبل در آن شش سال اعطا نشد این است که بنا بر آنچه در اساسنامه بنیاد نوبل آمده است: اگر هیچ کدام از آثار مورد آنالیز، دارای اهمیت ویژه ای نباشد، پول جایزه تا سال بعد حفظ می گردد. در کل در طول جنگ جهانی اول و دوم، جایزه های نوبل کمتری اهدا شد. اولین دریافت نمایندگان این جایزه ماری و پیر کوری، پل دیراک و آلبرت انیشتین بودند، اما بعد از آن افراد زیادی از جمله دیمیتری مندلیف خالق جدول تناوبی عناصر و لیز مایتنر، کاشف تقسیم هسته ای باید نوبل را دریافت می کردند که چنین نشد.

آموزشگاه سلطنتی علوم سوئد وظیفه انتخاب برنده جایزه نوبل در رشته های فیزیک و شیمی و موسسه کارولینسکا نیز وظیفه گزینش برنده جایزه نوبل در رشته فیزیولوژی و پزشکی را برعهده دارد.

نگاهی به برندگان نوبل پزشکی، شیمی و فیزیک سال 2018

اول اکتبر سال گذشته جایزه نوبل پزشکی سال 2018 به طور مشترک به جیمز پی. آلیسون (James P Allison) ایمنی شناس آمریکایی و تاسوکو هونجو (Tasuku Honjo) ایمنی شناس ژاپنی به خاطر کشف یک روش انقلابی درمان سرطان به وسیله مهار پسرفت سیستم ایمنی بدن به این دو دانشمند تعلق گرفت.

سرطان هر ساله جان میلیون ها انسان را می گیرد و یکی از بزرگترین چالش های سلامت بشریت است. این دو دانشمند با تحریک توانایی ذاتی سیستم ایمنی بدن برای حمله به سلول های تومور، یک اصل کاملا جدید برای درمان سرطان ایجاد نموده اند.

جیمز پی. آلیسون پروتئین شناخته شده ای را مطالعه کرد که به عنوان ترمز بر روی سیستم ایمنی عمل می نماید. او متوجه پتانسیل آزاد کردن این ترمز شد که به این ترتیب، سلول های ایمنی به تومور ها حمله می نمایند. وی سپس این مفهوم را به روش جدیدی برای درمان بیماران مبتلا به سرطان توسعه داد.

تاسوکو هونجو نیز به شکل موازی یک پروتئین را در سلول های ایمنی کشف کرد و پس از آنالیز دقیق عملکرد آن، در نهایت عنوان نمود که آن هم به عنوان ترمز، اما با مکانیزمی متفاوت عمل می نماید.

آلیسون و هونجو نشان دادند که چگونه استراتژی های مختلف برای مهار ترمز های سیستم ایمنی بدن می تواند در درمان سرطان استفاده گردد. اکتشافات اساسی این دو نوبلیست، نقطه عطفی در مبارزه علیه سرطان است.

جایزه نوبل فیزیک سال 2018 به طور مشترک آرتور اشکین (Arthur Ashkin)، جرارد مورو (Gérard Mourou) و دونا استریک لند (Donna Strickland) به خاطر نوآوری های انقلابی در حوزه فیزیک لیزری تعلق گرفت. اشکین صاحب نصف جایزه و دو دانشمند دیگر نیز هر کدام صاحب یک چهارم از جایزه نقدی بنیاد نوبل خواهند شد.

جرارد مورو (Gérard Mourou)، فیزیکدان فرانسوی، به همراه دونا استریکلند (Donna Strickland)، روشی موسوم به CPA را ابداع کردند، CPA روشی برای ایجاد لیزر های پالسی فوق کوتاه است. این روش، برای فراوری پالس های فوق کوتاه و قوی در جراحی، پزشکی و مطالعات بنیادی علمی، کارآمد خواهد بود.

جایزه نوبل فیزیک از 1901 تا 2017 به 207 نفر داده شده بود که در واقع تعداد واقعی آن ها 206 نفر است، چرا که جان باردین دو بار نوبل فیزیک را به دست آورده است. سال جاری نیز 3 دانشمند به این تعداد اضافه شدند. میانگین سنی تمام برندگان نوبل فیزیک بین سال های 1901 تا 2017، 55 سال است.

جوانترین برنده نوبل فیزیک تا به امروز، لارنس برگ (Lawrence Bragg) است که در زمان اهدای جایزه نوبل 25 ساله بود و این جایزه را با پدرش در سال 1915 به دست آورد.

مسن ترین برنده جایزه نوبل فیزیک نیز تاکنون ریموند دیویس جونیور (Raymond Davis Jr.) با 88 سال سن بوده است که جایزه نوبل خود را در سال 2002 را دریافت کرد.

از میان تمام نفراتی که جایزه نوبل فیزیک را دریافت نموده اند، تنها سه نفر از آن ها از بانوان بوده اند. سال 1903 ماری کوری، سال 1963 ماریا گوئپرت-میر (Maria Goeppert-Mayer) و سال 2018 دونا استریکلند.

جان باردین (John Bardeen) تنها کسی است که دو بار در سال های 1956 و 1972 جایزه نوبل فیزیک را دریافت نموده است.

البته ماری کوری هم جایزه نوبل را دو بار برده است، اما یک بار در سال 1903 نوبل فیزیک را برد و یک بار در سال 1911 نوبل شیمی به وی اهدا شد.

ماری کوری و پیر کوری به عنوان یک زوج در سال 1903 جایزه نوبل فیزیک را دریافت کردند. ماری کوری جایزه نوبل را بار دیگر در سال 1911 این بار در زمینه شیمی دریافت کرد.

یکی از دختران ماری و پیر کوری به نام ایرنه جولیوت-کوری (Irène Joliot-Curie) نیز جایزه نوبل شیمی را در سال 1935 به همراه همسرش فردریک جولیوت (Frédéric Joliot) دریافت کرد.

ویلیام براگ و لارنس براگ در سال 1915، نیلز بور در سال 1922 و آگ ان. بور در سال 1975، مانه سیگبان در سال 1924 و کای ام. سیگبان در سال 1981، جی جی تامسون در سال 1906 و جورج پاژت تامسون در سال 1937 کسانی بودن که به عنوان پدر و پسر حائز جایزه نوبل فیزیک شده اند.

جایزه نوبل شیمی 2018 مشترکا به سر گرگوری پی وینتر (Greg Winter)، جرج پی اسمیت (George P. Smith) و فرانسیس اچ آرنولد (Frances Hamilton Arnold) به ترتیب به خاطر استفاده از فاژ ها برای فراوری دارو های جدید، توسعه یک روش جدید به نام نمایش فاژ و ایجاد انقلاب در آنزیم ها اعطا شد.

سِر گرگوری وینتر، از نمایش فاژ برای فراوری دارو های جدید استفاده نموده است. نمایش فاژ که روشی آزمایشگاهی برای مطالعه پروتئین-پروتئین، پروتئین-پپتاید و پروتئین-دی ان ای با باکتریوفاژ ها (ویروس هایی که باکتری ها را آلوده و مبتلا می نمایند) است، امروزه پادتن هایی فراوری می نماید که می توانند سموم را خنثی نمایند و بیماری های خودایمنی و سرطان متاستاتیک را درمان نمایند.

باکتریوفاژ ها (باکتری خوارها) یا به اختصار فاژها، ویروس هایی هستند که به باکتری ها حمله می نمایند و آن ها را از بین می برند. این ویروس ها برای باکتری ها اختصاصی هستند و نمی توانند به یوکاریوت ها حمله نمایند.

جرج اسمیت نیز این روش نمایش فاژ را توسعه داده است، به گونه ای که پروتئین های بیشتری قابلیت فراوری دارند.

فرانسیس آرنولد هم نخستین تکامل راهنمایی شده آنزیم ها را رقم زده است که پروتئین هایی هستند که واکنش های شیمیایی را سرعت می بخشند.

این آنزیم ها که به وسیله تکامل راهنمایی شده فراوری می شوند، برای فراوری همه چیز از سوخت های زیستی گرفته تا دارو های مختلف استفاده می شوند.

منبع: ایسنا