تاثیر اینستاگرام بر فیزیک زنان ایرانی - مینی ست

به گزارش خبرنگاران، در گسترش فرهنگ بدن و آنچه مدیریت بدن خوانده می گردد، رسانه ها نقشی مشخص نماینده دارند. تصور افراد از بدن ایده آل اغلب متکی به تصاویر رسانه ای است. محققان در پژوهشی با عنوان نقش اینستاگرام در مدیریت بدن زنان: مطالعه موردی زنان منطقه یک و 20 تهران این موضوع را آنالیز نموده اند.

نویسندگان این مقاله می گویند: مقاله حاضر درصدد است تا نخست به آنالیز شرایط مدیریت بدن زنان در ایران بپردازد و سپس با توجه به تغییرات گسترده در الگوی مصرف رسانه ای و ظهور رسانه های اجتماعی ارتباط میان نحوه استفاده از این شبکه ها و مدیریت بدن زنان را مورد توجه قرار دهد. در میان شبکه های اجتماعی، اینستاگرام مورد مناسب تری برای آنالیز است چراکه این شبکه ویترینی از تغییرات اجتماعی و فرهنگی در ایران است.

براساس آن چه در این مقاله آمده، در این تحقیق، متغیرهای مستقل اصلی عبارتند از: مقدار مصرف و نحوه مصرف اینستاگرام و متغیرهای مستقل فرعی همان متغیرهای جمعیت شناختی معمول هستند که عبارتند از سن، جنس، شغل، تحصیلات و البته منطقه مسکونی محل زندگی. متغیر وابسته این تحقیق، مدیریت بدن است که برای عملیاتی کردن از این تعریف استفاده شده است: انجام مدیریت بدن به معنای نظارت و دستکاری مستمر ویژگی های ظاهری و مرئی بدن است. این مفهوم به یاری معرف های کنترل وزن، دستکاری پزشکی و میزان اهمیت دادن به مراقبت های بهداشتی و آرایشی، به یک شاخص تجمعی تبدیل شده است که متغیر است با سه درجه نظارت سطح پایین، متوسط و بالا.

این پژوهش از نوع توصیفی و با استفاده از روش پیمایش اجرا شده است و داده ها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شده اند . جامعه آماری شامل دختران و زنان 15 تا 55 ساله مناطق 1 و 20 تهران است. انتخاب این طبقه سنی با توجه به تغییراتی است که در فرهنگ و سبک زندگی جامعه ایجاد شده است؛ بدین معنی که دختران جوان تر و نیز میان سال ها بیشتر به مدیریت بدن خود توجه دارند.

نویسندگان این مقاله می گویند:برای انتخاب مناطق مورد آنالیز، ابتدا مناطق 22 گانه تهران با توجه به برخورداری مالی طبقه بندی شدند و سپس به صورت هدفمند منطقه یک از میان مناطق برخوردار و منطقه 20 از میان مناطق کمتر برخوردار انتخاب شدند. این دو منطقه از نظر مالی فرهنگی و مذهبی تفاوت محسوسی با هم دارند.

بر اساس داده های این مقاله، حجم نمونه این پژوهش را 400 نفر از زنان و دختران رده سنی 15 تا 55 ساله مناطق 1 و 20 تهران تشکیل می دهند. میانگین سنی زنان مورد آنالیز در این تحقیق، نزدیک به 31 سال و میانه آن ها 29 سال است. 47 درصد پاسخگویان مجرد و 46.5 درصد آن ها متاهل بودند. 4.3 درصد پاسخگویان مطلقه و 2.3 درصد پاسخ دهندگان همسرشان فوت شده بود. 30.5 درصد دیپلم و زیر دیپلم، 10.8 درصد فوق دیپلم، 37.3 درصد لیسانس، 19.5 درصد فوق لیسانس و دو درصد مدرک دکتری و بالاتر داشتند.

طبق یافته های این تحقیق، 60 درصد پاسخگویان با استفاده از رژیم غذایی و تقریباً به همین میزان با استفاده از ورزش و بدنسازی برای کنترل وزن خود اقدام می نمایند. همچنین 20 درصد افراد با استفاده از داروهای مختلف وزن خود را کنترل می نمایند بنابراین بیشتر افراد با رژیم غذایی و ورزش، وزن بدن خود را کنترل می نمایند. نتایج این تحقیق نشان می دهد بیشتر خانم ها تمایل زیاد و خیلی زیادی به استفاده از عطر و ادکلن دارند(71 درصد). پس از آن، بیشتر آنان ابراز داشتند که تمایل زیاد و خیلی زیادی به استفاده از کرمهای مراقبتی و تقویت نماینده پوست دارند(63 درصد) حدود 57 درصد زنان به میزان کم یا متوسط تمایل به آرایش سر و صورت دارند(احتمالا فقط در مهمانی ها) و فقط 28 درصد اظهار نموده اند که تمایلشان به آرایش صورت زیاد یا خیلی زیاد است.

52 درصد زنان گفته اند که تمایل کم یا متوسطی به آرایش موی سر خود دارند. در خصوص ناخن نیز 40 درصد اصلا تمایلی به آرایش های ناخن ندارند همچنین حدود 78 درصد زنان اصلا تمایلی به استفاده از لنز های رنگی چشم ندارند. بعضی دیگر از این یافته ها به مصرف لوازم آرایشی-بهداشتی اختصاص دارد. طبق داده ها، حدود 90 درصد زنان مورد آنالیز از عطر و ادکلن استفاده می نمایند. پس از آن به ترتیب 60 درصد به آرایش صورت، 37 درصد به آرایش موی سر، 32 درصد به آرایش ناخن، 20 درصد به استفاده از کرم های مراقبتی و کمتر از همه، 9 درصد به استفاده از لنزهای رنگی چشم می پردازند.

طبق داده های این تحقیق، حدود 50 درصد زنان به تتو، برنزه کردن و لیفتینگ و تزریق بوتاکس و لمینت و کامپوزیت تمایل دارند و این خود نشان دهنده تمایلات نوین و مدرن افراد در مدیریت بدن است. از سوی دیگر 80 درصد از آنان گفتند که اصلاً تمایلی برای عمل جراحی شکم ندارند همچنین 75 درصد نیز اصلاً تمایلی به عمل جراحی فک و صورت و چشم ندارند و 60 درصد نیز ابراز کردند که هیچ تمایلی به عمل جراحی زیبایی بینی ندارند.

در این مقاله آمده است: بیشترین عمل های زیبایی اجرا شده توسط زنان مورد آنالیز به ترتیب مربوط هستند به تاتو و برنزه کردن(29 درصد) جراحی بینی(19 درصد) و لیفتینگ(16 درصد). از سوی دیگر فقط 3 درصد زنان جراحی شکم را انجام داده اند.

یافته های این تحقیق نشان می دهد 75 درصد از زنان مورد آنالیز از شبکه اجتماعی اینستاگرام استفاده می نمایند و فقط یک چهارم آنها از این شبکه اجتماعی استفاده نمی نمایند. در بین استفاده نمایندگان از اینستاگرام تعداد قابل توجهی از زنان(38درصد) بین نیم تا دو ساعت در روز از این شبکه اجتماعی استفاده می نمایند. از سوی دیگر حدود 19 درصد بیش از سه ساعت در روز و از طرف دیگر 18 درصد زنان کمتر از نیم ساعت از اینستاگرام استفاده می نمایند. میانگین استفاده زنان از اینستاگرام دو ساعت در روز است.

نویسندگان این مقاله می گویند: تمایل زنان به آرایش در دو منطقه مورد آنالیز تفاوت معنی داری با یکدیگر ندارند. بین زنان ساکن در مناطق شمال و جنوب تهران از نظر تمایل به کنترل وزن رابطه معناداری وجود ندارد و تقریبا زنان از این نظر مشابه هستند. علاوه بر آن، می توان گفت که زنان ساکن در مناطق مختلف از نظر تمایل به زیبایی تفاوت معنی داری ندارند و شبیه هم هستند. بین میزان استفاده از اینستاگرام با منطقه محل سکونت زنان نیز رابطه معناداری وجود ندارد.

یافته های این مطالعه نشان می دهد، افزایش استفاده از اینستاگرام با افزایش تمایل و اقدام زنان با کنترل وزن همراه است. علاوه بر آن، افزایش استفاده از اینستاگرام با افزایش تمایل به آرایش و نیز مصرف لوازم آرایشی همبستگی دارند. این همبستگی بین رفتار اینستاگرامی زنان و تمایلات آن ها به عمل های زیبایی نیز مشاهده می گردد. یعنی زنانی که بیشتر از اینستاگرام استفاده می نمایند عمل های زیبایی بیشتری انجام داده اند. ابعاد دیگر نتایج تحقیق بیانگر آن است که با افزایش دنبال کردن صفحات سلبریتی ها در اینستاگرام، میزان اقدامات زنان برای کنترل وزن نیز افزایش یافته است. به طور کلی نتایج تحقیق نشان داد که در ابعاد مختلف، مصرف اینستاگرام با مدیریت بدن و مولفه های آن رابطه مستقیم و مثبتی دارد.

این مقاله علمی پژوهشی توسط سید جمال الدین اکبرزاده جهرمی، استادیار علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی، سید نورالدین رضوی زاده، استادیار علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی و محدثه شیخی، کارشناس ارشد علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی نوشته شده و در بیستمین شماره دوره پنجم نشریه مطالعات رسانه های نوین منتشر شده است.